De rol van het lichaam in mindfulness

Mindfulness staat vooral bekend als een vorm van meditatie. Dit is niet onterecht. De zitmeditatie staat centraal in de training en wordt gezien als de koningin van mindfulness.

Voor mij is het lichaamswerk echter van even groot belang.

We zijn in onze cultuur geneigd ons bewustzijn te vergelijken met een computer. Mijn lichaam heeft echter heel weinig gemeen met de laptop op mijn bureau.

Mijn laptop is nu al een paar jaar bezig langzamer te worden. Mijn lichaam heeft het vermogen zichzelf te herstellen als het gewond raakt.

De laptop kan niets anders dan rekenen. Mijn lichaam is het voertuig voor niet alleen mijn gedachten, maar ook mijn emoties.

Symptomen van stress zijn vaak een reden om met mindfulness te beginnen. Hieronder een lijst met belangrijke symptomen. De dikgedrukte hebben een sterke fysieke kant: dat is meer dan de helft.

  • Gespannen (ademhaling, schouders)
  • Herhalende gedachten
  • Niet kunnen slapen
  • Pijn in spieren, specifiek schouders en buik
  • Ademhalingsproblemen
  • Hoofdpijn
  • Angstklachten
  • Geheugen problemen
  • Overgevoelig voor prikkels

Ongeveer de helft van deze symptomen uiten zich rechtstreeks via het lichaam. Dat is niet zo vreemd: stresshormonen stromen door ons lichaam via de bloedsomloop. Waar anders dan in het lichaam zouden ze effect hebben?

Op het moment dat we ons bewustzijn met een computer vergelijken, benadrukken we de mentale, intellectuele, rekenkundige kant van ons bewustzijn. Hoe goed kan jij rekenen? Een pc kan het beter. Hoe goed is jou geheugen? Je telefoon is nauwkeuriger.

Maar wij zijn meer dan computers. We hebben wil. We hebben het vermogen keuzes te maken. We begeven ons in deze wereld, tussen de mensen, voeten op de aarde, het hoofd in de lucht. Zelfs onze slimste computers en robots hebben niet meer dan een imitatie daarvan.

De essentie van die ervaring is ons biologische voertuig: ons lichaam. Het kloppende hart als we bang zijn. De versnelde ademhaling als we boos zijn. De tranen als er verdriet is. Dat maakt ons mens.

Maar onze cultuur heeft ons hier niet mee leren om gaan. Scholen, bedrijven, beleid: het gaat allemaal uit van een mechanische mens die zich voegt naar de structuur die geschapen is. Ons lichaam heeft zich hier maar naar te voegen. Als we al iets met ons lichaam doen, is het meestal in competitie. Alsof je alleen vriendelijke aandacht aan je lichaam mag geven als je een van de sterke, lenigere, gezondere, dunnere, jongere of fittere mensen bent.

Bij mindful bewegen ben je niet bezig met een wedstrijd: niet met anderen, niet met jezelf en zelfs niet met de stem op de tape. Voor veel mensen is dit een moeilijke les om te leren. Het is echter wel essentieel: je lichaam heeft haar eigen wijsheid, wat de toestand van je lichaam ook is.

Je kunt leren om die voeten op de aarde weer te voelen. Je kunt leren de emoties positief in te zetten. Dat begint in de training met lichaamswerk: body-scan, bewegen in aandacht en (in mijn training) Aikido. Want als je contact maakt met de wijsheid van je lichaam, krijgt het leven een andere dimensie.