De paradox van mindfulness

WILSKRACHT. Moed. Vastberadenheid.
Hoe vaak ons voor gehouden, tot in
den treure, tot diepe treurnis voorgehouden
tot angstzweet spijt naar binnen slaat
nagels naar binnen doet groeien, het ik
dat in ons is doet samenkrimpen
wij onszelf een kat in de zak.

Terwijl rondom ons toch geen
wilskracht, vastberadenheid de
hyacinten uit de bol lokt,
het hoofd de rust geeft op het kussen
het lichaam aan de pijn geeft
als het moet. Wacht of het overgaat.
Arme oude wilskracht, moed, vastebera.

Judith Herzberg, Beemdgras

Een plant groeit niet zonder water.

Verandering komt niet zonder aandacht.

De oefening van mindfulness vraagt een houding van aandacht zonder ambitie, om de simpele reden dat ambitie niet werkt. Ambitie, gericht een bepaalde kant op willen groeien, staat open aandacht in de weg.

Het is waar dat mindfulness veel mensen kan helpen stress te managen: doordat we leren beter op onszelf te letten, te weten wat ons lichaam ons vertelt, kunnen we beter ingrijpen in dat process.

Maar elk effect kan alleen maar bestaan in relatie tot onze unieke situatie: erfelijkheid, kindertijd, huidige relatie, huidig werk of juist werkloosheid, kinderen, conditioneringen, gewoonten, neigingen etc.

Als je een plant water geeft, verwacht je ook niet dat een cactus opeens een roos wordt. Het bijzondere van het menselijke wezen is dat er soms schatten zitten te wachten op ontdekking. Maar die schat is vaak niet meer dan merken dat je makkelijker ontspant, of minder snel boos wordt.

Aan de ene kant heeft het geen zin te vast te houden aan hooggespannen verwachtingen, maar aan de andere kant houden we onszelf tegen als we denken dat de persoon die we de afgelopen decennia geworden zijn een constante is – dat de parameters waarin we geleefd hebben solide waarden zijn waar niets aan kan veranderen.

De waarheid ligt, zoals gebruikelijk, in het midden. De veiligste houding is er een van nieuwsgierigheid: ik oefen vandaag, hoe zal het vandaag gaan? Soms is het fijn, soms is het vervelend – en dat is dan zo. Maar zolang ik mezelf vriendelijke aandacht schenk weet ik dat ik een basis leg voor die veranderingen die voor mij mogelijk zijn.

Mindfulness Citaten en Gedichten

Adem in – ik weet dat ik leef

Adem uit – ik glimlach om mijn levenskracht

Thich Nhat Hanh

Mindfulness is een methode om moeilijkheden onder ogen te zien die tot doelstreffende oplossingen en innerlijke vrede en harmonie leidt. Als we onze innerlijke hulpbronnen kunnen mobiliseren om onze problemen onder ogen te zien, merken we meestal dat we in staat zijn de druk van het probleem te gebruiken om er doorheen te komen, net zoals een zeiler het zeil zo bevestigt dat hij de druk van de wind optimaal benut om de boot voouit te laten gaan.

John Kabat-Zinn

De mens blijft in verwondering opkijken naar de toppen van de bergen en de reusachtige golven van de zee, de brede stromen van de rivieren, de uitgestrektheid van de oceaan, de banen van de sterren – en toch vergeet hij met verwondering zichzelf te beschouwen.

Augustinus

Iedereen accepteert me al zoals ik ben, nu ik nog.
Loesje

Wanneer je begint met open te staan voor verstilling en stilte, kom je tot een verbazingwekkende ontdekking: je kunt jezelf daarin horen denken. En dat is vaak luidruchtiger, verstorender en afleidender dan alle geluiden die van buiten komen.

John Kabat-Zinn

Een groot deel van onze dagelijkse stress ontstaat door verwarring over wat werkelijk belangrijk voor ons is.
Darlene Cohen

De vier grondhoudingen van de mens zijn zitten, lopen, staan en liggen. Er zijn veel zenscholen, die voor de meditatie de voorkeur geven aan het zitten, en het lopen slechts als een soort snelle gymnastische verpozing tussen de zitperiodes beschouwen, opdat de benen niet afsterven. Maar in ons huidige westerse leven zitten we al zo veel: aan de computer op het werk, (…) in de auto, in de file, in het vliegtuig, in de bioscoop en zelfs in de meditatiehal bij het mediteren. Dan is het een verademing te leren hoe je aandachtig en ontspannen kunt lopen en tegelijk mediteren.

Bron: “De geur van versgemaaid gras – Een gids voor loopmeditatie” (Thich Nhat Hanh)

Men moet geduld hebben, Rainer Maria Rilke

Men moet geduld hebben
met het onopgeloste in het hart
en proberen de vragen zelf lief te hebben,
als ontoegankelijke ruimtes,
als boeken, geschreven in een volkomen onbekende taal.
Wanneer men die vragen leeft,
leeft men misschien geleidelijk, zonder het te merken,
op een ongewone dag
het antwoord.

Modern Times, J. Bernlef

Zelfs een transistor
is stilte
als je hem afzet.

Loslaten van geluk als doel
kan er voor zorgen dat het geluk vanzelf komt.
Jon Kabat-Zinn

Als we leren ons hart te openen, kan iedereen,
ook diegene die ons gek maakt of irriteert,
onze leraar worden.
Pema Chödrön

Waar je naar kijkt, verandert, waar je je tegen verzet, blijft.
Shri Nisargadatta Maharaj

Bij jezelf zijn – Jon Kabat-Zinn Mindfulness Citaat

Je bent niet gewend jezelf toe te staan alleen maar bij je eigen geest te zijn, en het duurt dan ook een poos eer je je bij de rijkdom daarvan op je gemak voelt. Het lijkt wel wat op een ontmoeting met een vriend(in) die je in jaren niet hebt gezien. In het begin ben je misschien een beetje stuntelig, omdat deze persoon eigenlijk niet meer kent, niet goed weet hoe je met hem of haar moet omgaan. Er is misschien wat tijd nodig om de band te herstellen, om weer met elkaar vertrouwd te raken. (Jon Kabat-Zinn, Gezond leven met mindfulness, handboek meditatief ontspannen, p. 93)

Dit is misschien wel het moeilijkste van mediteren. Kabat-Zinn suggereert hier dat dit over gaat, maar na 4 jaar mediteren speelt het nog steeds een rol in mijn dagelijkse meditatie beoefening. Er is een weerstand om te gaan zitten en gewoon te blijven bij wat is.

Als je er over nadenkt is het wat treurig: Als het al moeite kost om 15 minuten bij jezelf te blijven, zorg je dan wel voor jezelf? 15 minuten is niet zoveel tijd. Zelfs 45 minuten (daar werken we in de MBSR cursus naartoe) is niet zoveel.

Kabat-Zinn benadert het positief, in dit citaat: neem de moeite jezelf te leren kennen, door gewoon stil te blijven zitten en te kijken wat er gebeurt. Wat je dan tegenkomt is een grote rijkdom. De rijkdom van vertrouwd raken met jezelf.

Mijn hele recensie van Gezond Leven met Mindfulness van Jon Kabat-Zinn.