De paradox van mindfulness

WILSKRACHT. Moed. Vastberadenheid.
Hoe vaak ons voor gehouden, tot in
den treure, tot diepe treurnis voorgehouden
tot angstzweet spijt naar binnen slaat
nagels naar binnen doet groeien, het ik
dat in ons is doet samenkrimpen
wij onszelf een kat in de zak.

Terwijl rondom ons toch geen
wilskracht, vastberadenheid de
hyacinten uit de bol lokt,
het hoofd de rust geeft op het kussen
het lichaam aan de pijn geeft
als het moet. Wacht of het overgaat.
Arme oude wilskracht, moed, vastebera.

Judith Herzberg, Beemdgras

Een plant groeit niet zonder water.

Verandering komt niet zonder aandacht.

De oefening van mindfulness vraagt een houding van aandacht zonder ambitie, om de simpele reden dat ambitie niet werkt. Ambitie, gericht een bepaalde kant op willen groeien, staat open aandacht in de weg.

Het is waar dat mindfulness veel mensen kan helpen stress te managen: doordat we leren beter op onszelf te letten, te weten wat ons lichaam ons vertelt, kunnen we beter ingrijpen in dat process.

Maar elk effect kan alleen maar bestaan in relatie tot onze unieke situatie: erfelijkheid, kindertijd, huidige relatie, huidig werk of juist werkloosheid, kinderen, conditioneringen, gewoonten, neigingen etc.

Als je een plant water geeft, verwacht je ook niet dat een cactus opeens een roos wordt. Het bijzondere van het menselijke wezen is dat er soms schatten zitten te wachten op ontdekking. Maar die schat is vaak niet meer dan merken dat je makkelijker ontspant, of minder snel boos wordt.

Aan de ene kant heeft het geen zin te vast te houden aan hooggespannen verwachtingen, maar aan de andere kant houden we onszelf tegen als we denken dat de persoon die we de afgelopen decennia geworden zijn een constante is – dat de parameters waarin we geleefd hebben solide waarden zijn waar niets aan kan veranderen.

De waarheid ligt, zoals gebruikelijk, in het midden. De veiligste houding is er een van nieuwsgierigheid: ik oefen vandaag, hoe zal het vandaag gaan? Soms is het fijn, soms is het vervelend – en dat is dan zo. Maar zolang ik mezelf vriendelijke aandacht schenk weet ik dat ik een basis leg voor die veranderingen die voor mij mogelijk zijn.